De nieuwste​​ Denominación de Origen Protegida ​​ (D.O.P.) van Spanje is Cebreros, een wijngebied honderd kilometer ten westen van Madrid. In het ruige decor van de Sierra de Gredos, onderdeel van het Sistema Central, worden wijnen gemaakt van Garnacha, zoals we die nergens ter wereld zien. Althans in de ogen van Rafael Mancebo, de eerste president van de D.O.P. Cebreros. Een gesprek.

Hij is een opvallende verschijning, Rafael Mancebo. Nu 67 jaar, topograaf van beroep, liefhebber van wijn, maar bovenal een strijdvaardige visionair. ,,Eerst wijn, zonder wijn kunnen we niet praten.” Hij schenkt een lichtgekoelde Garnacha in. We zitten op het terras van de bodega van de Grupo Garnacha Alto Alberche in Navaluenga. Het is oogsttijd. Mancebo, ‘Rafa’, zoals hij hier wordt genoemd wordt, stond vanochtend vroeg samen met mensen uit het dorp gebogen over de ​bush vines om de Garnacha te plukken in een wijngaard, in de heuvels boven het nabijgelegen Burgohondo.

Vlak voor de lunch praat hij met enkele Denen, die de bodega bezoeken. Vervolgens staat hij aan de sorteertafel, naast Jos​é​ Mari Grande, de wijnmaker van 7Navas Bodega. Om schijnbaar onvermoeibaar aan het begin van de avond nog gepassioneerd te vertellen over de ontwikkeling van dit wijngebied. Rafael Mancebo licht toe.

Cebreros

“Tot veertig jaar geleden beschikte bijna elke familie in deze regio over een wijngaard, vaak niet groter dan een halve hectare. Die was genoeg voor de productie voor eigen gebruik. In het landschap zie je dat duidelijk terug in de versnippering van de wijngaarden. Het is niet ​éé​n gebied, meer een verzameling van gebiedjes, vaak ommuurd. Van alle dorpen hier stond alleen Cebreros bekend om de productie van kwaliteitswijnen, die zo nu en dan ook buiten de regio werden verkocht. In de zestiende eeuw liet Filips II in de buurt van Cebreros een groot buitenverblijf aanleggen met wijn- en olijfgaarden. Het geheel omvatte een gebied van 900 hectare, waaronder 90 hectare aan wijngaarden. Tegenwoordig is daar nog 18 hectare van over. Nu wordt het weer intensief gebruikt.”

Wijnrechten

Rafael Mancebo schenkt bij en vervolgt: “De aansluiting van Spanje bij de Europese Unie in 1986 heeft voor dit gebied veel betekend voor dit gebied. Maar niet op de goede manier. Integendeel, we zagen dat wijnregio’s als Ribera del Duero en Rueda optimaal profiteerden van de verstrekking van landbouwsubsidies. Het ging daar zo goed, dat de eigenaren van de bodega’s uit Rueda en Ribera del Duero al snel naar manieren zochten om uit te breiden binnen in hun eigen D.O.’s. Dat kon alleen als ze de wijnrechten van andere regio’s opkochten. In de vroege jaren negentig zagen we hier steeds meer wijngaarden gerooid worden. Veel families verkochten hun rechten. Het landschap veranderde. Een deel van de geschiedenis verdween.”

Fiesta de Garnacha

“In 1994 organiseerde ik met een aantal anderen het eerste ​Fiesta de Garnacha, vooral om de mensen hier in de buurt bewust te maken van onze bijzondere stijl Garnacha, waar we al eeuwen ‘Vino de Pueblo’ van maken. Desondanks ging de verkoop van wijngaarden door. Door de jaren heen is er voor negenduizend hectare aan wijngaarden verdwenen. Die wijngaarden komen ook niet meer terug. Het was hoog tijd voor een plan. In 2011 richtten we de ​Garnachas de Gredos op, een verbond van lokale wijnmakers om onze eigen wijnen te promoten. En passant konden we daarmee de diversiteit van de regio aantonen aan de autoriteiten. Om echt wat voor elkaar te krijgen, moest het Ministerie van Landbouw ons gebied opwaarderen met een  Denominación de Origen Protegida ​​ (D.O.P.). Op deze manier neemt de moderne wijnconsument ons ook veel serieuzer.”

Priorat als inspiratie

Mancebo gaat in op wat hem heeft geïnspireerd: “Ik ken ​Á​lvaro Palacios goed. Hij stond met Rene Barbier, Josep Lluís Pérez, Daphné Glorian en Carles Pastrana aan de wieg van de ontwikkeling van Priorat. Zij zijn inmiddels 35 jaar verder en intussen staat het wijngebied Priorat wereldwijd hoog aangeschreven. De wijnen uit Priorat staan op de kaart van nagenoeg ieder toprestaurant, tussen de Rioja’s en de grote wijnen uit Bordeaux en Bourgogne. De manier waarop Priorat naam heeft gemaakt is een succesverhaal dat inspireert. Wij hebben hier vergelijkbare condities. Een ruig, spectaculair landschap, omgeven door bergen. Droge, hete zomers,  en snijdend koude winters. De bodem van tot zand geërodeerd graniet (pizarra), schist op sommige plekken en natuurlijk de druivensoort Garnacha. Waar Priorat de nabijheid van Barcelona heeft, zitten wij hier vlakbij Madrid. En we hebben een enorme verscheidenheid aan terroir. Het maakt veel uit of een wijngaard in de Valle del Alto Alberche ligt of bijvoorbeeld in de Valle del Tiétar, ten zuiden van de Sierra de Gredos. Het merendeel van de stokken – die niet zijn gerooid zijn – heeft een leeftijd van zeventig, tachtig jaar. Dat is een ideale leeftijd om de subtiele verschillen weer te geven, zeker als de opbrengsten per hectare zo laag zijn als hier. Zowel Jancis Robertson als Andrew Jefford van Decanter vergelijken het terroir van de Gredos met dat van Bourgogne. Wij maken een lichte, frisse stijl Garnacha.  De witte wijnen uit de Gredos, gemaakt van de lokale Albillo Real, zet Jefford zelfs op één lijn met Condrieu (Viognier).

D.O.P. Cebreros, vinos de Gredos

In 2017 volgde de beloning van onze jarenlange inspanningen in de vorm van D.O.P. Cebreros. Niet D.O.P. Gredos, dat zou beter geweest zijn, maar dan waren we beland in de bureaucratische rompslomp, omdat de Sierra de Gredos zich uitstrekt over drie autonome regio’s (Castilla La Mancha, Castilla y Léon en Madrid). We hebben voor Cebreros gekozen omdat we het project daarmee sneller voor elkaar zouden krijgen. En Cebreros heeft van oudsher ook het meeste aanzien als wijngebied, in de 11e elfde eeuw was hier al wijnbouw. We vallen dus binnen Castilla y Léon, Provincia de Ávila. Het feit dat de wijnen vanaf 2017 gebotteld mochten worden als D.O.P. Cebreros in plaats van Vino de la Tierra de Castilla y Léon, is zeker een grote stap voorwaarts. Het kwaliteitskenmerk helpt ons, zodat de wijnconsument ons beter kan leren kennen. Meer wijnboeren uit de streek zullen overtuigd raken van de mogelijkheden en geïnspireerd raken.

Jonge wijnmakers

“Zo’n 25 jaar geleden hadden we een droom, nu is die realiteit geworden. We hebben hier een aantal enthousiaste, jonge wijnmakers. Bijvoorbeeld Daniel Ramos (Finca Zebreros) uit El Tiemblo, Soto Manrique uit Cebreros en natuurlijk José Mari Grande (7Navas Bodega) uit Navaluenga. Ze werken met hun hart, met liefde voor dit gebied. Ze proeven elkaars wijnen,  en helpen elkaar waar dat nodig is. Alleen als we samenwerken, zonder de eigen identiteit te verliezen, kunnen we de D.O.P. Cebreros tot een succes maken. Er is nog veel te doen, met name op het gebied van het wijntoerisme. Een erkenning in de vorm van een officiële Ruta del Vino (wijnroute) zou de volgende stap kunnen zijn. Ook hierin zullen we weer veel kleine problemen tegenkomen. Het proces is hier is net als het landschap, hobbelig, soms grillig.” Mancebo lacht.

Over tien jaar? Rafael Mancebo glimlacht weer en neemt een slok. “Dan zitten we hier, wijn te drinken, te praten over de wereld, over de kleine problemen tussen mensen, te praten over het hart, over de liefde die het altijd wint van het verstand.”